Antik Yunan Filozoflarına Göre Gerçekliğin Temeli
Başlıklar:
İçindekiler
- Giriş
- Thales ya da Miletos
- Anaksimandros'un Sınırsızı
- Herakleitos'un Ateşi
- Anaksimenes'in Havası
- Parmenides'in Değişmezlik İlkesi
- Empedokles'in Dört Elementi
- Demokritos ve Lokipos'un Atom Teorisi
- Antik Felsefenin Ortak Noktası
- Sonuç
Giriş
Gerçeklik, evrenin asıl maddesi nedir? Onun özü nedir? Sınırlı insan zihinlerimizle kavrayabileceğimiz bir şey midir, yoksa anlayışımızın ötesinde tamamen farklı bir şey midir? Ön-Sokratik filozoflar için Gerçeklik (RK), evrenin temelini oluşturan ilk madde, ilke veya evreni saran bir temel olarak görülmüştür. Bu makalede, Antik Yunan düşünürleri Thales, Anaksimandros, Herakleitos, Anaksimenes, Parmenides, Empedokles, Demokritos ve Lokipos'un farklı görüşlerini keşfedeceğiz, Son olarak, bu filozofların düşüncelerini bugünün dünya görüşümüzle karşılaştırarak bir perspektif kazanmaya çalışacağız.
Thales ya da Miletos
Antik Yunan düşünürlerinin ilki olarak kabul edilen Thales veya Miletos'a göre, her şey sudan yapılmıştır. Bu ifade, ya gerçek anlamda veya mecazi olarak anlaşılabilir. Eğer gerçek anlamda ele alırsak, gerçeklik aslında su moleküllerinin özünden oluşmaktadır. Mecazi bir anlamda ele alırsak, gerçekliği suya benzer bir şekilde temel düzeyde anlamak mümkündür. Thales için suyun şekilsiz nitelikleri ve olağanüstü şekillendirilebilir doğası, gerçekliğin manifeste olan diğer formlarının oluşumunda temel teşkil eden en iyi adaydı.
Anaksimandros'un Sınırsızı
Thales'in çağdaşı Anaksimandros'a göre, RK çok daha soyut ve mistik bir niteliğe sahiptir, bunu "Sınırsız (Apeiron)" olarak adlandırmıştır. Diğer ön-sokratiklerden farklı olarak, Anaksimandros daha çok soyut bir prensibi ya da madde yerine maddi bir neden olarak bir ilkesi olduğuna inanıyordu. Bu sınırsız ilke, diğer tüm element ve maddenin ortaya çıktığı ve şekillendiği bir kaynak olarak kabul ediliyordu.
Herakleitos'un Ateşi
Bilgelik Arayan Herakleitos, RK'nın ateş olduğunu iddia etti. Ona göre her şey ateşle değiş tokuş edilmekteydi ve Her şey İçin Ateş, Ateş İçin Her Şey gibiydi. Herakleitos için ateş, doğada değişimin birincil önceliği olarak işlev gösteriyordu. Ateş, kendisi bir fenomen olarak da değişim gösterdiği gibi, dokunduğu ve tükettiği her şeyi de dönüştürüyordu.
Anaksimenes'in Havası
Anaksimenes'e göre, RK hava veya hava gibi bir şeydi. Anaksimenes, doğal dünyanın tüm yapısının, fiziksel uzayda havanın nasıl yoğunlaşmış veya yayıldığıyla açıklanabileceğine inanıyordu. Ona göre, su, toprak, ateş ve tüm maddi varlık, havanın ne ölçüde sıkıştırıldığı veya genişlediği şeklinde açıklanabilirdi.
Parmenides'in Değişmezlik İlkesi
Parmenides'e göre, algılarımızla deneyimlediğimiz şeylerin çoğu yanıltıcı izlenimlerdi. Onun görüşüne göre, doğanın değişen yönleri altında yatan değişmeyen bir gerçeklik ve değişmeyen bir kozmos vardı. Parmenides için ARK, gerçeğin ve algılanan gerçekliğin ana kapsayıcısı olan ve değişmeyen bir varoluşa sahip olan, zaman kavramının ötesinde ve sonsuz şekilde var olan küresel bir varlıktı.
Empedokles'in Dört Elementi
Empedokles'e göre, RK sadece tek bir statik şey veya olgu değildi, bunun yerine hava, ateş, su ve toprak olmak üzere dört elementin bir kombinasyonuydu. Empedokles, bu elementlerin sevgi ve nefret gibi RK'nın temel güçleri aracılığıyla etkileşime girdiğini ve evrenin tamamını ve işleyişini oluşturduğunu düşünüyordu.
Demokritos ve Lokipos'un Atom Teorisi
Demokritos ve onun öğretmeni Lokipos'a göre, atomlar dışında hiçbir şey var olmazdı. Onlara göre, tüm diğer şeyler sadece birer süperstisyon veya görüşten ibaretti. Atomlar, boş uzayda süzülen ve kozmosu oluşturan temel parçacıklardır. Bu atomlar zaman zaman çarpışır ve daha karmaşık katı nesneleri oluştururlar, bunlar da doğada ve evrende, fiziksel bedenlerimiz ve maddi zihinlerimiz ve ruhlarımız da dahil olmak üzere, etrafımızda gözlemleyebileceğimiz her şeyi oluştururlar.
Antik Felsefenin Ortak Noktası
Yunan düşünürlerin felsefeleri üzerinde geriye dönük olarak baktığımızda, RK kavramında fikir ayrılıklarının olduğunu görüyoruz. Ancak, hepsinin ortak noktası, doğada tüm diğer maddenin ortaya çıktığı ve sonunda dayandığı birincil bir maddenin veya ilkenin bulunmasıydı. Ona "RK" adını verdiler.
Sonuç
Antik Yunan filozofları, RK kavramı üzerine farklı görüşlere sahipti. Thales, suyu, Anaksimandros sınırsızı, Herakleitos ateşi, Anaksimenes havayı, Parmenides değişmezliği, Empedokles dört elementi, Demokritos ve Lokipos ise atomları RK olarak kabul etmişlerdir. Bu farklı felsefeler birbiriyle çelişkili gibi görünse de, hepsinin ortak noktası doğada bir temel madde veya ilke olduğuna inanmalarıdır.
Kaynaklar
Sıkça Sorulan Sorular
S: Antik Yunan filozofları gerçekliğin temelini ne olarak tanımlamıştır?
C: Antik Yunan filozofları Thales, Anaksimandros, Herakleitos, Anaksimenes, Parmenides, Empedokles, Demokritos ve Lokipos gerçekliğin temelini su, sınırsız, ateş, hava, değişmezlik, dört element ve atomlar olarak tanımlamışlardır.
S: Bu filozoflar arasında ortak bir nokta var mı?
C: Evet, bu filozoflar doğada tüm maddenin ortaya çıktığı ve dayandığı birincil bir maddenin veya ilkenin varlığına inanıyorlardı. Buna "RK" adını verdiler.
S: Hangi filozof RK'yı ateş olarak tanımlamıştır?
C: Herakleitos, RK'nın ateş olduğunu iddia etmiştir. Ona göre, ateş değişimin birincil önceliği olarak işlev görmektedir.
S: Empedokles RK'nın ne olduğunu düşünmektedir?
C: Empedokles'e göre, RK hava, ateş, su ve toprak olmak üzere dört elementin bir kombinasyonudur. Empedokles, bu elementlerin sevgi ve nefret gibi temel güçler aracılığıyla etkileşime girdiğini ve evrenin tamamını ve işleyişini oluşturduğunu düşünmektedir.