Kitlelerin Doğası: Gustave Le Bon

İçindekiler 📚

1. Tanım
2. Kitlenin Psikolojisi
3. Kitlelerde İnanç ve İdeoloji
4. Kitlelerin Dini Duygusu
5. Liderlerin Rolü
6. Kitlelerin Eylemleri
7. Kitleler ve Ahlak
8. Kitlelere Katılmanın Nedenleri
9. Toplumun Rolü
10. İdeolojilerimizi Anlamak

Kitle Psikolojisi ve İnançlar 💡

Kitlelerin doğası, felsefenin uzun zamandır ilgilendiği bir konudur. Ancak 18. ve 19. yüzyıllar, kitle psikolojisinin anlaşılmasına daha fazla vurgu yapılmasının yaşandığı bir dönem olarak kabul edilir. Bu dönemde, kitlelerin doğası üzerine yapılan araştırmalar ve gözlemler önem kazanmıştır. Örneğin, 18. yüzyıl filozofu Rousseau, "Kalabalıkların zihinlerini anlamadan insanoğlunun kalbinin eksik bir bilgisine sahibiz" şeklinde beyanat vermiştir. Bu da gösteriyor ki, kitlelerin psikolojisi ile ilgili anlayış, tarih ve insan doğasının daha iyi bir şekilde anlaşılması için önemlidir.

1. Tanım

Kitleleri, bir ortak fikir, inanç veya ideolojiyle birleşen bireylerin oluşturduğu bir grup olarak tanımlarız. Bir kitle, bireyin kendi iradesiyle hareket etme yetisini yitirdiği ve toplumun egemen rol oynadığı bir dönüm noktasıdır. Kitleye katılan bir birey, artık tek başına hareket etmez, bireysel amaçlarını ve hedeflerini kenara bırakarak, kitleyle birlikte hareket etmeye başlar.

2. Kitlelerin Psikolojisi

Kitleye katılan bir birey, psikolojik olarak derin bir dönüşüm yaşar. Artık birey olmaktan çıkar ve iradesiyle değil, otomatik bir şekilde hareket eden bir robota dönüşür. Kitle içinde her düşünce ve eylem bulaşıcıdır ve birey, kolayca kişisel çıkarlarını toplumsal çıkarlara feda etme eğilimindedir. Bunun sonucunda, kitleler bazen ölüm riskini göze alarak bir inancın veya ideanın zaferini elde etmek için harekete geçebilir. Bu kahramanlık bilinçaltından gelen bir tepki olsa da, tarihin oluşmasında önemli bir faktördür.

3. Kitlelerde İnanç ve İdeoloji

Kitlelerin bir araya gelmesinde etkili olan fikirler, kitle üyeleri tarafından oluşturulmaz. Büyük düşünürlerin zihinlerinden çıkan bu fikirler, kitlelerin anlaması için öncelikle basitleştirilmelidir. Felsefi veya bilimsel fikirlerle uğraşıldığında, kitlelerin anlayabileceği bir seviyeye indirgenmeleri gerekmektedir. Her ne kadar bir fikir başlangıçta büyük ve önemli olsa da, kitlelerin etki altına girdiği noktada yücelik ve büyüklüğünün birçoğunu kaybeder. İşte liderlerin rolü burada devreye girer.

4. Liderlerin Rolü

Kitlelerin bir araya gelmesini ve harekete geçmesini sağlayan liderlerdir. Lider, basitleştirilmiş fikirleri kitleyle paylaşır ve onları birleştirir. Kitleler, özgürlük, barış veya refah adına mücadele edildiğini duyduklarında yeniden canlanır ve güçlenir. Bu tür kelimeleri duyduğunda, kitle üyeleri liderin ağızından gelen her şeye kör bir itaatle başlarlar. Bu noktada liderin gerçek amacından tamamen habersizdirler.

5. Kitlelerin Eylemleri

Kitleler çoğunlukla birlikte hareket eder ve genellikle doğru olmayan veya ahlaka aykırı eylemler gerçekleştirirler. Bu durum, içinde bulunan bireylerin sorumluluktan kurtulduğu ve toplum içindeki davranış kurallarından azade olduğu bir durumdur. Bireyler, ufak düşme veya etik sınırlarının altına düşme düşüncesi olmadan içgüdülerine uyarak hareket ederler. Psikolog Carl Jung'a göre, insanlar bir araya gelir ve kalabalık oluştururlarsa, kolektif bir insanın içkin dinamikleri - herkesin içinde yatan canavar veya şeytan - serbest bırakılır.

6. Kitleler ve Ahlak

Kitleler, çoğu zaman ahlaka aykırı eylemlere yönelirler. Ancak Laban'a göre, bu durum kitlelerin içerisinde yer alan bireyler için geçerlidir. Bireysel olarak hareket eden bir bireyin ahlaki değerleri genellikle daha yüksek olabilir, fakat bir kitleye katılan bir birey bireysel düşüncelerinden uzaklaşır ve toplumun değerlerine uyar. İşte bu noktada, kitle üyeleri saldırgan ve ahlaka aykırı davranışlar sergileyebilir.

7. Kitlelere Katılmanın Nedenleri

Bireyler, kitlelere katılmanın nedenlerini çeşitli şekillerde bulabilirler. Bireysel olarak yaşayan bir insan, sorumluluklarının ağırlığını hissedebilir ve güçsüzlük duygusuyla baş etmek zorunda kalabilir. Ancak kitleye veya kitlesel bir harekete katıldığında, birey bu sorumluluk ve güçsüzlük hissinden geçici bir süre için kurtulur ve kendini dünyanın temellerini sarsabilen bir güce sahip hisseder. Bir kitle, kendi kültürümüzdeki diğer insanlarla birleştiren düşünceler ve inançlar tarafından motive edildiğimiz için, aslında hepimiz bir kitle içindeyiz.

8. Toplumun Rolü

Toplumun bize dayattığı fikirler, inançlar ve ideolojilerden etkilenerek hareket ederiz. Bir kimsenin eylemleri, genellikle farkında olmadığı fikirler, inançlar ve ideolojiler tarafından yönlendirilir. Laban, tüm bu bilinçdışı fikirlerden tamamen kurtulmanın imkansız olduğunu, ancak kendi düşüncelerimizi, değerlerimizi ve inançlarımızı anlamak için akılcı bir şekilde tartışılabileceğini savunuyordu. Çünkü bilinçdışı bir şekilde yapılan zihin kontrolü, mücadele edilemeyen gerçek bir zulümdür.

9. İdeolojilerimizi Anlamak

İdeolojilerimizi ve onları nasıl değiştirebileceğimizi anlamak, kendi düşüncelerimiz ve eylemlerimiz üzerinde daha fazla özgürlük ve bağımsızlık kazanma yolunda bir adımdır. İdeolojilerin, inançların ve değerlerin, eylemlerimizi yönlendiren şeyler olduğunu kabul etmek önemlidir. Ancak Laban'ın da belirttiği gibi, kısmi özgürlük ve bağımsızlık, düşüncelerimizi, değerlerimizi ve inançlarımızı gözler önüne sererek mümkün olabilir. Karanlığın ve bilinmezliğin ardındaki düşüncelerin aydınlatılmasıyla, toplumun bize dayattığı fikirlerle daha bağımsız bir şekilde hareket edebiliriz.

10. Sonuç

Kitlelerin psikolojisi, inançlarımızın, ideolojilerimizin ve toplumun bizi yönlendirmesinin bir yansımasıdır. Bir kitleye katılmak, bazen bizim için güçlü hissettiren ancak küçük düşürücü ve etik değerlerden uzaklaşmamıza neden olan bir eylemdir. Ancak kendimizi tanıyarak, kendi düşüncelerimizi anlayarak ve bilinçli olarak hareket ederek kısmi bir özgürlük ve bağımsızlık elde edebiliriz. Kitlelerin doğası, karmaşık ve ilginç bir alan olmasına rağmen, her birimizin bu konu hakkında düşünmesi ve kendi eylemlerimizin arkasındaki nedenleri anlaması önemlidir.

💡 İçinden Çıkanlar:

• Kitleler, bir araya gelen bireylerin kaybedilen bireyselliklerini ortaya koyan otomatik bir yapıya dönüştükleri bir olgudur.
• Liderler, kitleleri bir araya getirerek ve basitleştirilmiş fikirleri paylaşarak onları harekete geçiren kişilerdir.
• Kitleler, özgürlük, barış veya refah gibi kavramlarla harekete geçirilebilir.
• Kitlelere katılmanın nedenleri arasında sorumluluktan kurtulma ve güçlü hissetme ihtiyacı sayılabilir.
• İdeolojilerimizi ve toplumun bize dayattığı fikirleri anlamak, kişisel özgürlük ve bağımsızlık kazanma yolunda önemli bir adımdır.

Bu makalede M. Le Bon'un "Kitle: Toplum Ruhu Üzerine Bir İnceleme" adlı eserine dayanılmıştır.

Kaynaklar:

• Le Bon, M. (2018). Kitle: Toplum Ruhu Üzerine Bir İnceleme.