Kontratlarda Üç İhlal Türü | İhlal ve Kamçılama | Türk Hukukunda İhlal
İçindekiler
- Giriş
- İhlal Tanımı
- İhlal Türleri
- Kısmi İhlal
- Önemli İhlal
- Tam İhlal
- Önemlilik Kavramı
- İhlal Durumu Tedavi Edilirse
- Tedavi Hakkı
- Tam Performans
- İhlal Durumu Tedavi Edilmezse
- Toplam İhlal
- Haksız İtiraz
- Kontrat Bozma ve Görevin İfâsı
- UCC'ye Göre İhlal ve Tedavi Yolları
- Satıcının İhlali
- Alıcının İhlali
- Sonuç ve Öneriler
- Sıkça Sorulan Sorular
Giriş
Bu makalede, bir kontratın ihlali konusu ele alınacaktır. İhlal kavramı ayırımcılığa uğramıştır ve ihlaller birbirinden farklı sonuçlar doğurabilir. Kısmi ihlal, önemli ihlal ve tam ihlal gibi farklı ihlal türlerini inceleyeceğiz. Ayrıca, UCC (Uniform Commercial Code) tarafından sunulan tedavi seçeneklerine de göz atacağız.
İhlal Tanımı
Öncelikle, bir kontratın ihlali nedir? İhlal, bir tarafın kontrat altında üstlenilen yükümlülüklerini yerine getirmemesidir. İhlal, hafif veya önemsiz olabilir, ancak yine de ihlal olarak kabul edilir. Bu nedenle, ihlal durumunda taraflar, ihlalin türüne ve sonuçlarına göre hareket etmelidir.
İhlal Türleri
Kısmi İhlal
Kısmi ihlal, bir tarafın kontrat altında üstlenilen yükümlülüklerinin önemsiz bir kısmını yerine getirmemesidir. Bu durumda, ihlal eden tarafın önemli bir kısmı tamamlanmıştır. Kısmi ihlal durumunda, diğer taraf hala performansını sürdürmelidir, ancak kısmi ihlal nedeniyle zararlar talep edebilir.
Pros:
- Performansın devam etmesi
- Tahmini zararların az olması
- Eğer ihlal eden taraf tamirat yaparsa sorun giderilebilir
Cons:
- Yükümlülüklerin tam olarak yerine getirilmemesi
- Küçük ölçekte, ancak hala bir ihlal
Önemli İhlal
Önemli ihlal, bir tarafın kontrat altında üstlenilen yükümlülüklerinin önemli bir kısmını veya tamamını yerine getirmemesidir. Bu durumda, ihlal eden tarafın performansı önemli bir şekilde eksiktir veya tamamen yoktur. Önemli ihlal durumunda, diğer taraf performansını askıya alabilir ve ihlalin düzeltilmesi için süre verebilir.
Pros:
- Zararlı taraf performansını askıya alabilir
- Durumu düzeltme şansı
Cons:
- Yükümlülüklerin tamamen veya önemli bir kısmının yerine getirilmemesi
- İhlalin düzeltilememesi durumunda tam ihlale dönüşme
Tam İhlal
Tam ihlal, bir tarafın kontrat altında üstlenilen yükümlülüklerini hiç yerine getirmemesidir. Bu durumda, ihlal eden taraf hiçbir şekilde performans göstermez. Tam ihlal durumunda, diğer tarafın performansı askıya alması ve kontratı sonlandırma hakkı vardır.
Pros:
- İhlal eden taraf performans göstermez
- İhlal halinde olan tarafın kontrattan çekilme hakkı
Cons:
- Yükümlülüklerin hiçbir şekilde yerine getirilmemesi
- İhlal eden kişiye karşı mücadele gerekliliği
Önemlilik Kavramı
İhlalin önemli olup olmadığını belirlemek için birkaç faktöre bakmamız gerekmektedir. Bu faktörler arasında, tarafların sağladığı faydanın miktarı, zararların yeterliliği, tarafların kusuru ve tedavi olasılığı bulunmaktadır. Bu faktörlerin bir araya gelmesiyle, ihlalin kısmi mi yoksa önemli mi olduğuna karar verilebilir.
İhlal Durumu Tedavi Edilirse
İhlal durumu tedavi edilirse, ihlal eden tarafın sunduğu bir tedavi seçeneği vardır. Eğer ihlal durumu tedavi edilmezse, ihlal tam bir ihlale dönüşebilir.
Tedavi Hakkı
Eğer ihlal durumu tamir edilirse, kısmi ihlal durumundan söz edebiliriz. Bu durumda, ihlal eden tarafın performansı kısmen yerine getirilir ve zarar verecek durumlar düzeltilir. Ancak yine de ihlal söz konusu olduğu için, diğer taraf zararlarını talep edebilir.
Tam Performans
Eğer ihlal tam olarak düzeltilemezse, ihlal tam bir ihlale dönüşebilir. Bu durumda, ihlal eden tarafın hiçbir şekilde performans göstermediği kabul edilir. İhlal söz konusu olduğunda, diğer taraf performansını askıya alabilir ve tazminat talep edebilir.
İhlal Durumu Tedavi Edilmezse
Eğer ihlal durumu tedavi edilmezse, ihlal tam bir ihlale dönüşebilir. Bu durumda, ihlal eden tarafın hiçbir şekilde performans göstermediği kabul edilir ve ihlal durumu kabul edilemez hale gelir. İhlal eden tarafın diğer tarafın breach hakkını kabul etmesi gerekmektedir.
Toplam İhlal
Toplam bir ihlal durumunda, ihlal eden tarafın hiçbir şekilde performans göstermediği kabul edilir. Bu durumda, diğer taraf kontratı sona erdirebilir ve ihlal eden tarafa karşı dava açabilir.
Haksız İtiraz
Eğer diğer taraf, ihlal eden tarafın sunduğu bir tedaviye karşılık olarak itirazda bulunursa, ihlal durumu kabul edilemez hale gelebilir. Bu durumda, diğer tarafın itirazı haksız bulunabilir ve ihlal durumu kabul edilebilir.
Kontrat Bozma ve Görevin İfâsı
Kontrat ihlali, her iki tarafın da kontrat altında yerine getirilmesi gereken görevleri vardır. Bir taraf, kusursuz bir şekilde görevlerini yerine getirirse, diğer tarafın görevlerini de yerine getirmesi gerekir. Kontrat görevleri, tarafların birbirine duyduğu inanç ve sadakat ile ifâ edilmelidir. İhlal durumunda, diğer tarafın görevlerini yerine getirmesi beklenir ve ihlal durumu tedavi edilmezse, diğer taraf tazminat talep edebilir.
UCC'ye Göre İhlal ve Tedavi Yolları
Uniform Commercial Code (UCC), satıcı ve alıcı arasında yapılan malların satışına ilişkin kontratları düzenler. UCC, ihlal durumlarında tarafların sorunları çözmelerini ve hukuka başvurmalarını sağlamayı hedefler. İhlal durumunda, UCC tarafından sunulan bir dizi tedavi seçeneği vardır.
Satıcının İhlali
Satıcı, ihlal edilen taraf olabilir. Eğer mallar hiç teslim edilmezse, alıcı ihlali gerekçe göstererek dava açabilir. Eğer mallar teslim edilir ve uygun olmayan mallar teslimat yapılırsa, alıcı ihlali gerekçe göstererek dava açabilir. UCC, satıcının ihlal durumunu düzeltme hakkını tanır.
Alıcının İhlali
Alıcı, ihlal eden taraf olabilir. Eğer uygun mallar teslim edilir ve alıcı reddederse, satıcı ihlali gerekçe göstererek dava açabilir. Eğer mal bedeli zamanında ödenmezse, satıcı ihlali gerekçe göstererek dava açabilir.
Sonuç ve Öneriler
Kontrat ihlali, hukuki sonuçlara yol açabilir ve taraflar arasında anlaşmazlıklara neden olabilir. İhlal durumunda, öncelikle ihlal türünü belirlemek ve taraflar arasında çözüm bulmaya çalışmak önemlidir. Taraflar, tedavi seçeneklerini değerlendirmeli ve hukuki yollara başvurmadan önce uzlaşma sağlamaya çalışmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Hangi ihlal durumlarında tazminat talep edilebilir?
Bir ihlal durumunda, tazminat talep edebilirsiniz. Bu durumda, zarar gördüğünüz konusunda kanıt sunmanız gerekmektedir.
2. İhlal durumunda kontratı feshetme hakkım var mı?
Evet, bir ihlal durumunda kontratı feshetme hakkınız vardır. Ancak, diğer tarafın ihlalini kanıtlamanız gerekmektedir.
3. İhlal durumunda ne tür bir tedavi talep edebilirim?
İhlal durumunda, maddi zararları tazmin etmeye yönelik tazminat talep edebilirsiniz. Ayrıca, performansın düzeltilmesini veya kontratın feshedilmesini talep edebilirsiniz.
4. İhlal durumu tedavi edilmezse ne yapabilirim?
Eğer ihlal durumu tedavi edilmezse, ihlal eden tarafa karşı hukuki yollara başvurabilirsiniz. Bunlar arasında dava açma ve tazminat talep etme gibi seçenekler yer alır.